OP BEZOEK BIJ DE HONDENBRIGADE
VAN REGIOPOLITIE FLEVOLAND

(© copyright Hondensport & Sporthonden, editie 1999-1)

Een koude maar zonnige dag in januari, in het noorden van de provincie Flevoland tussen Emmeloord en Lemmer. Wij zijn onderweg naar een schietbaan bij het plaatsje Bant. De weg ernaartoe leidt over vele hobbels en kuilen maar uiteindelijk treffen we in het bos een aantal stationcars en busjes van de hondenbrigade van de regiopolitie Flevoland en bovendien veel hondengeblaf, dus het kan niet missen : we zijn op de goede plek!

Als we arriveren zijn een aantal geleiders zijn met hun honden druk bezig op de hindernisbaan onder leiding van hoofdinstructeur van de hondenbrigade van regiopolitie Flevoland, Dick van Leeuwen. Een hartelijke en spontane kennismaking met Dick en de hondengeleiders volgt.

De hondenbrigade van politieregio Flevoland bestaat uit 14 geleiders die regelmatig in onderling verband trainen. Dick van Leeuwen heeft de leiding en zijn ‘manschappen’, zoals tijdens het verloop van de dag blijkt, zijn uiterst lovend over zijn aanpak, kennis en inzicht.

Men traint het programma ‘Surveillancehond’. In vergelijking met vroeger is opvallend dat de training op verschillende lokaties plaatsvindt en niet op een vast oefenterrein (afgezien van de hindernisbaan). De keuring van dit programma vindt dan ook diverse lokaties plaats en wordt tevoren door een rijksgecommitteerde van het Ministerie vastgesteld. Men wil toetsen in hoeverre de combinatie in de praktijk op ‘straat’ kan werken. Vroeger werd met name de hond beoordeeld maar tegenwoordig staat de combinatie hond-geleider centraal.

Na een kopje koffie lopen wij met gastheer Dick van Leeuwen mee en kijken toe als de geleiders met hun honden druk in de weer zijn met de oefeningen.

De honden moeten in vergelijking met vroeger toch een meer ‘sociaal’ karakter hebben in de verschillende onderdelen van het certificaat?

" Ja, zonder meer. Bijvoorbeeld bij het onderdeel ‘lokaliseren van een burger’, dat in een pand plaatsvindt en je kan vergelijken met revieren naar een persoon, moet de hond helemaal brandschoon zijn. Lokaliseren moet goed zijn, bewaken moet goed zijn maar even licht aanbijten betekent zonder meer ‘gezakt’. Deze oefeningen vinden plaats met een helper in ‘burgerbescherming’.

Verder is er in ons trainingsprogramma sprake van 4 steloefeningen : stokstellen, terugroepen, schot/werp en schijnstellen. Dat zijn allemaal 60%-oefeningen zoals wij dat noemen, dat wil zeggen dat de hond minimaal 60% van de punten moet behalen. Bij terugroepen betekent dat als de hond doorgaat, dus gezakt. Als de hond bij het stelwerk door wat voor omstandigheden zou missen door erlangs te gaan betekent dat bijvoorbeeld dat 60% halen een penibele zaak wordt. Behalve het niveau van de hond is in vergelijking met vroeger de controleerbaarheid heel belangrijk. Meer dan 3 commando’s geven betekent onherroepelijk gezakt. Verder is in vergelijking met het KNPV-programma het onderscheid dat naar eigen inzicht de commando’s gegeven mogen worden (dus zonder aanwijzing van een keurmeester). Op straat staat er immers ook niet iemand die een teken tot inzet geeft."

De verschillende hondenbrigades van de regiopolitie in Nederland kennen dus één certificaat : Surveillancehond?

"Ja, vroeger had bijvoorbeeld de regiopolitie Rotterdam een eigen certificaat, de bond voor de Diensthond had een eigen certificaat etc. Tegenwoordig houdt het Ministerie de vinger aan de pols door één certificaat aan te houden en dat is natuurlijk een goede zaak want de inzet van onze honden blijft een geweldsmiddel en dat moet uniform beoordeeld kunnen worden. De combinatie geleider-hond staat voorop. De geleider mag alleen op straat werken als hij met zijn hond het certificaat heeft behaald. Als de hond bij een geleider drie keer gezakt is, mag die combinatie niet meer in de praktijk functioneren. Wel een bij een andere geleider maar niet bij diegene die drie keer met dezelfde hond gezakt is."

Wat is jullie criterium om geschikte honden aan te kopen, gaan jullie bijvoorbeeld naar de KNPV-keuringen ?

"Nee, wij werken meer op basis van contacten want puur afgaan op de behaalde punten op een KNPV-keuring doen wij niet. Wij gaan naar bepaalde verenigingen waarvan wij denken dat zij daar bezig zijn met een type politiehond in onze ogen af te richten. De toetsing binnen de KNPV gaat jammer genoeg steeds meer richting ‘sport’. Een hond op zijn ‘puntenstaatje’ van een keuring kopen, doen wij dus niet. Als wij een hond op het oog hebben, volgen wij die in de trainingen en niet zozeer op de keuring want dat is een momentopname. Tijdens de oefeningen op de training zie je in hoeverre de hond ‘echt’ is en of die als politiehond geschikt is."

Wat vindt jijzelf de doorslaggevende kwaliteiten van een hond ?

"Moedige honden, want met overscherpe honden ga je naar mijn mening in de praktijk toch een keertje onderuit. In principe kan een moedige hond zonder de ‘strijd’ aan te gaan, zijn mannetje staan en dat wil ik graag zien. Daarnaast is de beet heel belangrijk, dat moet een ‘zware en liefst volle’ beet zijn. Ook de zelfstandigheid van de hond is heel belangrijk. In moeilijke situaties, bijvoorbeeld bij het s’nachts revieren, zie je soms het zelfstandig werken van menige hond onzeker worden. Dat zijn zaken die voor ons in de praktijk heel belangrijk zijn."

Waarvoor worden de honden in de praktijk het meest ingezet ?

"Heel veel openbare orde, en daarnaast het revieren en het ‘ter aanhouding inzetten’ dus het wegvluchten van een verdachte. Wat dat laatste betreft houden wij aan ‘zaken waarbij voorlopige hechtenis’ is toegestaan, dat betekent zaken waarbij sprake is van voorlopige hechtenis, dat hout in zaken waar 4 of meer jaar gevangenisstraf op staat. Dat houdt dus in inbraak, diefstal etc. In geval van minder zware delicten zijn wij heel zorgvuldig voor wat betreft het inzetten van een politiehond."

De hond mag dus wel los stellen ?

"Ja hoor, absoluut op het gebied van aanhouding als delicten in het geding zijn waar meer dan 4 jaar op staat. Dat zou zelfs een winkeldiefstal kunnen zijn want in principe is dat een zaak waarbij 4 jaar of meer van toepassing op is. In de praktijk komt dat weinig voor want je moet daarbij in acht nemen dat je de hond niet zomaar laat stellen in een drukke winkelstraat. De risico’s die met de inzet van de hond gepaard gaan, worden altijd door de geleider vooraf overwogen. Bij zaken van openbare orde houden wij de hond in principe aan de lijn. Dat doen wij ook uit bescherming voor de hond want je moet je voorstellen dat als de hond zich heeft vastgebeten op één persoon hij machteloos is ten aanzien van omstanders. Die zouden de hond dan kunnen schoppen, slaan etc. Daarentegen laten wij de hond natuurlijk ook los werken bij revieroefeningen."

Hanteren jullie een maximale afstand tussen een geleider en los werkende hond?

"Eh .... er bestaat niet een voorgeschreven maximale afstand maar er is natuurlijk een afstand waarbij je je af moet vragen of het verantwoord is om je de hond in te zetten. Wat betreft revieren zal ik dus niet een hond inzetten als ik weet dat de achterkant van het reviergebied niet afgezet is. De hond blijft namelijk doorrevieren en dat betekent dus dat je de hond "kwijt’ bent. Maar als ik vrijwel zeker weet dat de verdachte in een bepaald gebied moet zitten, dan doe ik het wel. Het is dus een overweging die je van elke situatie moet maken : is het verantwoord of niet, wat kan je wel èn niet met je hond.

Als ik zo om mij heen kijk trainen jullie voornamelijk met XHollandse Herders en XMechelse Herders ?

"Ja, tot voor kort hebben we ook een kruising Duitse Herder gehad, een hele goede hond overigens maar die kreeg last van een spierdystrofie.

De verhouding Hollandse en Mechelse Herder is zo ongeveer gelijk. Ik moet heel eerlijk zeggen dat de inbreng van de Hollandse Herder ook wel wat met mijn persoontje te maken heeft."

Dick vertelt vervolgens enthousiast dat zijn eigen hond, de Hollandse Herder Rocky (5 jaar), een nakomeling is van zijn ‘oude’ diensthond. Deze ijzeren veteraan gaat met een geleider die binnenkort een jonge hond krijgt, in februari naar de keuring. Ook een broer van deze hond is actief bij de regiopolitie.

In de grote kantine van de schietvereniging laat Dick de inzetbaarheid van Rocky zien bij een in scene gezette cafe-ruzie. Niets blijkt te veel gezegd, want Rocky laat tijdens een gevecht met een ‘amokmaker’ een harde en zware maar ook zeer volle beet zien (zie foto’s).

"Veel van de geleiders zijn naast beroepsmatig ook op het gebied van sport met honden bezig, dus hebben ze ook wel kennis van bloedlijnen."

Spelen bepaalde bloedlijnen een doorslaggevende rol bij de aankoop van honden ?

"Eerlijk gezegd wel, wij hebben bijvoorbeeld diverse nakomelingen van Rambo (noot redactie : de XMechelse Herder Rambo is een oud KNPV-kampioen die diverse malen zeer goed vererfd heeft). Dat zijn vaak heel moedige honden. Aan de andere kant, oh nee ...... ik mag geen naamkaartjes noemen, (red. wij raden het en krijgen de bevestiging maar ..... schrijven dat natuurlijk niet op!) maar er zijn bepaalde bloedvoeringen die ik persoonlijk voor ons werk minder geschikt vind. Dingen waar ik op let zijn karakter en een atletische maar ook gezonde hond." De nakomelingen van Rambo hebben dat maar zijn weleens stug. Dan zit er een eigen wil op, als je zo’n hond ineens aan een andere dan zijn eigen vertrouwde geleider zou geven dan kan hij zo maar bij bijvoorbeeld het zoeken het opgeven en als het ware zeggen ‘jij bent mijn baas niet’. Voor ons is de inzetbaarheid natuurlijk heel belangrijk want als je afhankelijk moet zijn of de hond er van dag tot dag zin in heeft is de ‘bedrijfszekerheid’ een stuk minder. Je moet het van de hond kunnen eisen en kunnen afdwingen dat hij elke keer zijn werk doet want dat geeft garantie op een goed stuk werk. Het hoofdstuk ‘vrijheid, blijheid’ kan in de sport af en toe wel maar bij ons absoluut niet. Het bijbrengen van plicht en daarmee het uitvoeren van zijn werk is, ongeacht de omstandigheden, is voor ons ontzettend belangrijk."

Aan het eind van de dienst gaan de honden met de geleiders mee naar huis ?

"Ja."

Daar bestaan geen regels voor ? "Nee, maar in geval van een beginnende geleider wil ik niet dat de hond in huis zit maar in een kennel. Het blijft per slot van rekening een diensthond en als een beginnende geleider daarmee omgaat als een huishond is dat vragen om moeilijkheden.

Per regio zijn de faciliteiten die de geleiders ter beschikking staan wel verschillend en dat is natuurlijk wel jammer want vaak moeten de geleiders het nodige uit ‘eigen zak’ betalen. Je moet je voorstellen dat je als geleider samen met je hond niet de bus kunt nemen naar je werk, je hebt dus een autokennel of een aanhangwagen nodig. In de praktijk betekent dat dat een nieuwe geleider toch vaak een kleine duizend gulden uit eigen zak betaalt. Bij de oudere politieregio’s zoals bijvoorbeeld Amsterdam zijn die vergoedingen beter geregeld. Maar ja, we zijn een jonge regio en Keulen en Aken zijn ook niet op één dag gebouwd, dus ......"

Bestaat er voor wat betreft de inzetbaarheid een maximale leeftijd van de politiehonden ?

"Als bovengrens hanteren wij een maximale leeftijd van negen jaar. Overigens doe ik een diensthond waarmee ik lange tijd gewerkt heb, na afloop van die negen jaar niet zomaar van de hand. Per slot van rekening was het je ‘collega’ en in de praktijk ben je op elkaar aangewezen geweest en heb je veel meegemaakt. Eigenlijk is het gewoon je maatje geweest waarmee je, als je de opleidingsduur ervan aftrekt, zeven jaar dienst heb gedaan."

Tussen de bedrijven door zijn wij getuige geweest van de inzetbaarheid van de diensthonden van Politie Regio Flevoland, zowel binnen als buiten.

Ons advies aan diegenen die een strafbaar delict voor ogen hebben in de regio Flevoland is : ‘wij zou het niet doen ....... zeker niet bij delicten waar meer dan 4 jaar op staat en de hondengeleiders van de Politie Regio Flevoland in de omgeving actief zijn want de beet van deze politiehonden is ....... zwaar en hard !’

tekst : Theo Dijkman

foto’s : Hondensport en Sporthonden

Met dank aan hoofdinstructeur Dick van Leeuwen en alle hondengeleiders van de hondenbrigade Politie Regio Flevoland voor hun enthousiaste medewerking !

Oorspronkelijk artikel voorzien van aanvullend fotomateriaal  // alle foto's staan onder copyright (klik voor info)